Wat zijn Alzheimer en Parkinson?
Alzheimer is een progressieve neurodegeneratieve aandoening die voornamelijk het geheugen en de cognitieve functies aantast. De ziekte ontstaat door ophoping van abnormale eiwitten in de hersenen, wat leidt tot het afsterven van hersencellen. Parkinson daarentegen is een bewegingsstoornis die wordt veroorzaakt door het verlies van dopamine-producerende cellen in de hersenen.
De belangrijkste verschillen tussen beide aandoeningen liggen in de primaire symptomen. Alzheimer kenmerkt zich door geheugenverlies, verwarring en cognitieve achteruitgang, terwijl Parkinson vooral bewegingsproblemen veroorzaakt zoals trillingen, stijfheid en traagheid van bewegingen.
Vroege tekenen en symptomen
Alzheimer: vergeetachtigheid, oriëntatieproblemen, moeite met dagelijkse taken
Parkinson: lichte trillingen in rust, verminderde armzwaai bij lopen, kleinere handschrift
Beide: veranderingen in stemming en gedrag
In Nederland leven ongeveer 290.000 mensen met dementie, waarvan 70% lijdt aan Alzheimer. Parkinson treft circa 55.000 Nederlanders. Beide aandoeningen hebben een enorme impact op patiënten en hun families, waarbij hulp bij dagelijkse activiteiten en emotionele ondersteuning essentieel zijn voor het welzijn van alle betrokkenen.
Medicijnen voor Alzheimer
Voor de behandeling van Alzheimer zijn verschillende medicamentgroepen beschikbaar in Nederlandse apotheken. Cholinesteraseremmers zoals donepezil (Aricept), rivastigmine (Exelon) en galantamine (Reminyl) vormen de eerste behandellijn. Deze medicijnen werken door het enzym acetylcholinesterase te remmen, waardoor meer acetylcholine beschikbaar blijft in de hersenen voor geheugen- en leerfuncties.
NMDA-receptorantagonisten
Memantine (Ebixa) is een NMDA-receptorantagonist die wordt voorgeschreven bij matige tot ernstige Alzheimer. Dit medicijn reguleert de glutamaatactiviteit in de hersenen en kan helpen bij het vertragen van symptoomverergering.
De dosering wordt altijd individueel bepaald door de behandelend arts en begint meestal laag om bijwerkingen te minimaliseren. Patiënten en familie moeten realistische verwachtingen hebben: deze medicijnen genezen Alzheimer niet, maar kunnen tijdelijk symptomen stabiliseren of de achteruitgang vertragen. De effectiviteit varieert per persoon en de baten nemen af naarmate de ziekte vordert. Regelmatige controles bij de arts zijn essentieel voor optimale behandeling.
Medicijnen voor Parkinson
Parkinson is een neurodegeneratieve aandoening waarbij dopamine-producerende neuronen in de hersenen afsterven. De behandeling richt zich op het aanvullen of nabootsen van dopamine om de motorische symptomen te verminderen.
Beschikbare medicamentgroepen
Levodopa/carbidopa combinaties: De gouden standaard voor Parkinson-behandeling, waarbij levodopa wordt omgezet in dopamine in de hersenen
Dopamine-agonisten: Zoals pramipexol en ropinirol, die dopaminereceptoren direct stimuleren
MAO-B remmers: Selegiline en rasagiline voorkomen de afbraak van dopamine
COMT-remmers: Entacapon verlengt de werkingsduur van levodopa
In Nederland zijn deze medicijnen verkrijgbaar via voorschrift en worden vaak in combinatie gebruikt voor optimale symptoomcontrole. De keuze voor een specifiek medicijn hangt af van de ernst van de symptomen, leeftijd van de patiënt en aanwezigheid van bijwerkingen.
Timing en gebruik
De timing van medicatie-inname is cruciaal bij Parkinson. Levodopa wordt het beste op een lege maag ingenomen, terwijl dopamine-agonisten vaak bij de maaltijd worden gegeven om maagklachten te voorkomen. Regelmatige inname op vaste tijdstippen helpt bij het voorkomen van motorische fluctuaties.
Bijwerkingen en Voorzorgsmaatregelen
Bijwerkingen Alzheimer medicatie
Cholinesteraseremmers kunnen misselijkheid, braken, diarree en verminderde eetlust veroorzaken. Deze bijwerkingen zijn meestal mild en tijdelijk. Memantine kan duizeligheid, hoofdpijn en verwardheid geven, vooral bij aanvang van de behandeling.
Bijwerkingen Parkinson medicatie
Levodopa kan dyskinesiën (ongewenste bewegingen) veroorzaken bij langdurig gebruik. Dopamine-agonisten kunnen slaperigheid, hallucinaties en impulscontrolestoornissen zoals gokverslaving veroorzaken. MAO-B remmers kunnen slapeloosheid en hoofdpijn geven.
Belangrijke voorzorgsmaatregelen
Medicatie nooit plotseling stoppen zonder medisch advies
Regelmatige controle van lever- en nierfunctie
Voorzichtigheid bij autorijden door mogelijke slaperigheid
Aandacht voor interacties met antidepressiva en bloeddrukmedicatie
Neem altijd contact op met uw arts of apotheker bij ongewenste bijwerkingen, verminderde werkzaamheid, of bij twijfel over medicatie-inname. Een goede samenwerking tussen patiënt, arts en apotheker is essentieel voor optimale behandelresultaten.
Ondersteunende Zorg en Aanvullende Producten
Naast medicatie spelen ondersteunende producten een belangrijke rol bij de zorg voor mensen met Alzheimer en Parkinson. Onze apotheek biedt een uitgebreid assortiment aanvullende producten die het dagelijks leven kunnen verbeteren en ondersteunen.
Vitaminen en Supplementen
Specifieke voedingssupplementen kunnen bijdragen aan de algehele gezondheid en welzijn. Denk aan omega-3 vetzuren, vitamine D en B-complexen die de hersenfunctie kunnen ondersteunen. Overleg altijd met uw apotheker over mogelijke interacties met bestaande medicatie.
Hulpmiddelen en Verzorgingsproducten
Voor een veilige en comfortabele thuissituatie bieden wij verschillende praktische oplossingen:
Doseerboxen en medicatie-alarmen voor betere therapietrouw
Anti-slip matten en bewegingssensoren voor valpreventie
Aangepaste verzorgingsproducten voor de dagelijkse hygiëne
Geheugensteuntjes en cognitieve spelletjes
Onze apothekersassistenten adviseren u graag over de meest geschikte producten voor uw specifieke situatie en helpen bij het maken van de juiste keuze.
Praktische Tips en Apotheekadvies
Een goede medicatiebegeleiding is essentieel voor optimale behandelresultaten. Onze apotheek staat klaar om u te ondersteunen met praktische adviezen en professionele begeleiding bij het gebruik van uw medicijnen.
Medicatie-adherentie en Bewaring
Het correct innemen van medicijnen is cruciaal voor het behandelsucces. Bewaar medicijnen altijd op kamertemperatuur, droog en buiten bereik van kinderen. Vermijd badkamers en keukens vanwege temperatuurschommelingen en vocht. Controleer regelmatig de vervaldatum en breng niet-gebruikte medicijnen terug naar de apotheek.
Ondersteunende Systemen
Doseerboxen en medicatie-apps kunnen helpen bij het onthouden van innamemomenten. Wij adviseren over de meest geschikte herinneringssystemen en kunnen persoonlijke doseerboxen samenstellen.
Zorgcoördinatie
Effectieve communicatie tussen alle betrokken zorgverleners is van groot belang. Deel medicatielijsten met uw huisarts, specialist en andere behandelaars. Onze apothekers fungeren als schakel in uw zorgteam en monitoren medicijngebruik, bijwerkingen en mogelijke interacties. Plan regelmatige medicatiebesprekingen om de behandeling te optimaliseren en stel altijd vragen bij onduidelijkheden.
